Hakan Fidan: III. Dünya savaşı riski var

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Gündem Değerlendirmeleri

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Euronews’te gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Avrupa’nın yükselen aşırı sağına ve Ortadoğu’da tırmanan gerilimlere değinen Fidan, şunları vurguladı:

Avrupa’nın Yükselen Aşırı Sağı

"Avrupa Birliği’nde (AB), üyelik ilişkilerinde jeostratejik bir çerçeve üzerinden görüşüldüğünde, pek çok uzmana göre AB’nin daha bağımsız ve emin bir jeostratejik aktör haline gelmesi için Türkiye ile iş birliği önemlidir. Hatta Türkiye’nin yanında getirdiği küresel bağlantıların burada kullanılması, daha önce gündeme getirilen Medeniyetler İttifakı kavramının somutlaşması, insanlık ve Avrupa için bir fırsat olabilir."

"Ancak bu konunun AB’de çok rahat tartışılmadığını görüyoruz. Çünkü Avrupa’daki siyasal partiler genellikle kimlik siyaseti yapıyorlar. Jeostratejinin faydalarını halka anlaşılır bir dille aktarmakta zorlanıyorlar. Bu, bütün demokrasilerde problemli bir alandır. Sahici bir girişim görmüyoruz."

"Sahici liderlik gösteren, Cumhurbaşkanımızla yakın ilişkiler kurmuş Avrupalı liderler vardı. Şimdi onları göremiyoruz. Farklı bir şey söyleyen yok. Herkes ucuz yollardan oy alıp iktidarda kalmak peşinde. Jeostratejik olarak almadığınız adımların halkın ekonomisini, sağlığını ve güvenliğini nasıl etkilediğini anlatmıyorsunuz. Bunu anlatmadığınız zaman bugünkü sorunlarla karşılaşıyorsunuz."

"AB’nin karşı karşıya olduğu diğer bir sorun da ABD ile ilişkilerinde ne kadar otonom hareket edebilecekleri ve ne kadar ABD’ye bağlı kalacaklarıdır. Bu mümkün müdür? Avrupa kendi barışını sürdürebilecek mi? Daha yaşamsal soru budur."

Dünya Bu Tehditi Ciddiye Almalı

"Bence dünya bu tehdidi ciddiye almalı. Bu gerçekten hesaplanmış bir mesele. Gazze’deki katliam, insanlığı ortadan ikiye bölen bir soykırım. İnsanlığın geldiği nokta budur. Bunun karşısında direnen bir yapı var. Bu yapının Ukrayna’da bir sorunu devam ediyor. İki savaş, küresel ekonomik rekabet, yapay zekanın beklenmedik şekilde gelişmesiyle ‘teknolojik üstünlük kimde olacak?’ sorusu birdenbire öne çıktı."

"Normal piyasa şartlarında ilerleyen bir konuydu. Şimdi ortaya çıkan potansiyel o kadar büyük ki…"

Rusya-Ukrayna Savaşı

"Bizim Rusya ile şu anda Suriye konusunda fevkalade önemli bir iş birliğimiz var. İkili ilişkilerde enerji konuları son derece mühim, ticaret hacmi, Türk firmalarının durumu var. Türk firmalarıyla bir araya geldim. Karşı karşıya geldikleri meseleleri ele aldık. Genel olarak memnunlar."

"Diğer yandan Ukrayna meselesi son derece önemli. Biz duruşumuzu açıkça ifade ettik. Devam eden savaşın bölgeye ve dünyaya maliyeti çok fazla, daha da vahim olanı bu riskin artması, yayılmasıdır. Coğrafi ve metodik olarak yayılabilir. Nükleer silahlar gündeme gelebilir."

"Çin ve Rusya ziyaretlerimde şunu gördüm: Savaş başka yerlere sıçramadı ancak dünyada bölünme gitgide artıyor. Rusya, Çin ve İran yapısal bir ortaklığa doğru ilerliyorlar. Bu savaşın yarattığı yayılmanın bir sonucu."

"Ukrayna konusunda barışın esas olduğunu, Rusya’nın duruşunun belirleyici olacağını muhataplarımıza ilettik. Nitekim 2 gün sonra Sayın Putin, Rusya’nın Ukrayna savaşını durdurma şartlarını madde madde sıraladı."

"Sayın Putin’in bunu dile getirmesi önemliydi. Bizim en büyük endişemiz savaşın devam etmesi. 500 binden fazla kişinin öldüğü ülkenin altyapısı yok olmak üzere. Savaş Rusya’nın içine taşındı."

III. Dünya Savaşı Riski

"Müzakere süreci için bir zemin her zaman görüyorum. Ona biraz destek olmak gerekiyor. Avrupa ve ABD’de kritik seçimler var. Biraz bekleme yönünde bir gidişat var. Taraflar barışı, müzakereyi, diyaloğu dillendiren ilk taraf olarak pozisyonlarında zayıflık göstermek istemiyorlar. Ciddi bir seferberlik var. Bu yapısal bir hale dönüşüyor."

"Sayın Putin başta olmak üzere, nükleer silah kullanımında tereddüt etmeyeceklerini ifade ettiler. Bizim başından beri altını çizdiğimiz, uyardığımız konu tam da bu. Savaş devam ettiği sürece bu risk devam edecek. Bundan kaçış yok."

"Her taraf oyun değiştirici yöntemler kullanmak zorunda kalacak. Kıvılcımla başka yerlere sıçrama durumu var. Karadeniz havzasındayız. Güneyimizin, Akdeniz’in doğusunda İsrail’in operasyonları ve çeşitli milis grupları sorunu daha karmaşık hale getiriyor. 3. Dünya Savaşı riski var."

"Bunları iyi okumak ve yönetmek gerekiyor. Türk diplomasisinin savaşları durdurma noktasında çabaları sürüyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın iradesi de bu yönde."

Mültecilerin Dönüşü

"Mültecilerin geri dönmesini önemli görüyoruz. İktidarı ve muhalefetiyle bütünleşmiş bir Suriye’nin, PKK terörüyle mücadelede önemli bir aktör olacağını düşünüyoruz."

"İsrail’in operasyonları, çeşitli milis grupları sorunu daha karmaşık hale getiriyor. Bizim dinamik bir politika izlememiz önemli."

"Sayın Putin’in Türkiye ziyaretini bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın davetleri olmuştu. Onların ve bizim seçim süreçleri oldu. Önümüzdeki günlerde bu konular görüşülür diye düşünüyorum."