1.5 ay devlete çalışıyoruz

Vergi Yükü Altındaki Çalışanlar: Adaletsiz Bir Sistem

Enflasyondan harap olan satın alma güçleri yetmezmiş gibi, çalışanlar bir de ezici vergi yüküyle karşı karşıya kalıyorlar. Ocak ayında brüt maaşı 35.000 TL, net maaşı ise 27.724 TL olan bir çalışan, sadece gelir vergisi olarak yılda 39.484 TL ödüyor.

Yıllık 104.000 TL

Türkiye’nin adaletsiz vergi yapısını gözler önüne seren bir rapor yayınlayan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), enflasyonun yanı sıra maaşlara uygulanan vergi ve kesintilerin de ücretli kesiminin azalan alım gücünde önemli bir rol oynadığını vurguluyor. Yapılan hesaplamalara göre, Ocak 2024’te brüt ücreti 35.000 TL olan bir çalışan, yıl boyunca 39.484 TL gelir vergisi ödeyecek.

Ocak ayında 1.912 TL olan bu vergilendirme, Eylül ayında 4.632 TL’ye kadar yükselecek. Çalışanın ocak ayındaki net maaşı 27.724 TL iken, aralık ayında 25.004 TL’ye düşecek. Yani zaten geçinmekte zorlanan bir çalışan, yaklaşık 1,5 ay boyunca yalnızca devlete ödeyeceği gelir vergisi için çalışıyor.

Ücretlilerin maaşlarından eline geçmeden yapılan tek kesinti gelir vergisi de değil. Çalışanlar ayrıca SGK primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi gibi kesintilerle de karşılaşıyorlar. Böylece aylık brüt ücreti 35.000 TL olan bir çalışanın maaşından yıl boyunca 103.850 TL’lik vergi ve kesinti yapılıyor. Vergi ve kesintilerin brüt ücret içindeki payı ocak ayında %20,8 iken, aralık ayında %28,6’ya ulaşıyor. Bu çalışanın yıllık net maaşı ise 316.150 TL oluyor.

Çalışanlar Şirketlerden Fazla Vergi Ödüyor

Hazine’nin trilyonlarca liralık vergi gelirinin üçte ikisi, gelir seviyesine bakılmaksızın herkese uygulanan dolaylı vergilerden geliyor. Bu nedenle çalışanlar, şirketlerden daha fazla vergi ödemek zorunda kalıyorlar. DİSK-AR’ın araştırmasına göre, 2014-2023 yılları arasında ücretlilerden alınan gelir vergisi tevkifatı, bütçe gelirlerinin %16’sını oluşturdu. Bu dönemde Kurumlar Vergisi’nin payı ise %15,6’da kaldı. Mülkiyet ve servetten alınan vergilerin oranı ise 10 yılda bütçedeki vergi gelirlerinin yalnızca %2,7’sinde kaldı.