Türkiye Ekonomisinde Durgunluk Beklentileri

Giriş
Türkiye’nin uyguladığı ekonomi politikaları, sanayi üretiminde ve istihdamda ciddi azalmalara yol açtı. Bu durum, Türkiye ekonomisi için 2024 yılı beklentilerinin ekonomik durgunluk yönünde şekillenmesine neden oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığının ve TCMB’nin Değişimi
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve gelmesi, Merkez Bankası (TCMB) yönetiminin değişmesi ve yeni bir ekonomi politikasına geçişin üzerinden bir yıl geçti.

Sıkı Para Politikası ve Etkileri
Bu süre zarfında TCMB, Haziran 2023’ten Mart 2024’e kadar politika faizini 41,5 puan artırarak %50’ye yükseltti. Sıkı para politikası finansmana erişimde sorunlara yol açtı ve sanayi üretiminde sert bir düşüşe neden oldu. Ayrıca geniş tanımlı işsizlikte tarihi bir artış yaşandı.

Reel Kesimin Beklentileri
Türkiye’nin büyük şirketlerinin bilançoları, enflasyon muhasebesi etkisiyle düşme eğilimi gösterdi. Reel kesimin geleceğe yönelik beklentileri de ekonomik gidişattan olumsuz etkilendi.

Sanayi Üretimi ve Otomotiv Gerilemesi
Haziran 2023’teki sanayi üretimi verilerine göre, aylık %2,1 ve yıllık %4,7 azalma kaydedildi. Aynı dönemde ihracat miktarı yıllık %8 düşüş gösterdi. Otomotiv üretimi ise yılın ilk yedi ayında %5 daraldı.

İşsizlik Sorunu
Ekonomi politikalarının sonuçları istihdamda da kendini gösterdi. Haziran 2023’te geniş tanımlı işsizlik %27,3 ile pandemi dönemindeki en yüksek seviyeye ulaştı.

Kapasite Kullanımı ve Reel Kesim Güveni
Açıklanan veriler, imalat sanayiinde kapasite kullanımının azaldığını ve reel kesimin geleceğe yönelik beklentilerinin düştüğünü ortaya koydu. TCMB verilerine göre Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 1,8 puan gerileyerek 98,5 seviyesine indi.

Ekonomistlerin Beklentileri
Bu gelişmeler, ekonomistlerin Türkiye ekonomisinde daralma beklentilerini artırdı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ekonomistleri, Türkiye ekonomisinin 2024 yılının ikinci çeyreğinde yıllık %0,6 ve çeyreklik %0,7 daralacağını öngörüyor.

Stagflasyon Riski
Türkiye ekonomisindeki yüksek enflasyon (Temmuz 2023 itibariyle aylık %3,23, yıllık %61,78), ekonomik durgunluk beklentileriyle birlikte “stagflasyon” tartışmalarını tetikledi. Stagflasyon, düşük büyüme, yüksek işsizlik ve artan enflasyonun aynı anda yaşandığı bir ekonomik durumdur. Önümüzdeki dönemde enflasyonun seyri, stagflasyonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini belirleyecektir.