Bankalar ATM’lere nakit yetiştiremiyor

Türkiye’de Enflasyon ve ATM’lerin Yükü

Türkiye’nin sıkı para politikaları, enflasyonu düşürmekte yetersiz kaldı. 200 liralık banknotun değeri 6 dolara kadar düştü, bu da nakit para sıkıntısına neden oldu.

Çözüm olarak birçok banka, ATM’lerinde 200 liralar için yuvalar açtı. Ancak müşterilerin yoğun talebiyle başa çıkamadılar ve gün içinde ATM’lere defalarca para doldurmak zorunda kaldılar. Bankalar, çalışan sayısı ve nakliye maliyetlerindeki artıştan şikayetçi.

Ekonomim’den Özder Şeyda Uyanık’ın haberine göre, ATM’den para çekme işlemleri son yıllarda arttı. 2015-2024 arasında banka kartlarıyla nakit çekim işlem değeri, işlem başına %523 artarak 2.553 TL’ye ulaştı. Kredi kartlarında da işlem başına nakit çekim değeri %583 artarak 4.282 TL oldu.

Buna karşılık ATM sayısı yalnızca %11 arttı. 2024’te Türkiye’de 53.566 ATM bulunuyor. Yoğunluk ve kapasite bakımından büyük farklılıklar var.

ATM’lerde Ne Kadar Para Var?

Bir ATM’de ortalama 4 para kaseti varsa ve her kasette yaklaşık 3.800 banknot bulunuyorsa, bir ATM’de yaklaşık 15.200 banknot olur. Tedavüldeki banknot dağılımına göre; ATM’leri doldurmak için 2015’te 46 milyar TL, 2024’te 101 milyar TL gerekir.

ATM’lerdeki İşlem İhtiyacı Artıyor

Banka ve kredi kartı nakit çekim işlem değeri arttıkça, ATM’lerin işlem sayısı azalıyor. 2015’te tam dolu bir ATM’de 44,5 milyon işlem yapılabiliyorken, 2024’te bu sayı 14,8 milyon oldu.

ATM’lerin Dolum Süreleri Kısalıyor

Nakit çekme işlemi sayısı, banka kartlarında %30, kredi kartlarında %146 arttı. Bu, ATM’lerin daha hızlı boşaldığı anlamına geliyor. 2015’te bir ATM ortalama 26 kez dolduruluyorken, 2024’te bu sayı 109’a çıktı.

Bankaların Maliyetleri Artıyor

Bankacılık kaynaklarından alınan bilgilere göre, ATM’lere para yükleme ve arıza giderme için lojistik ve bakım maliyetleri yaklaşık %30 arttı.