İmalat PMI üst üste beşinci ayda geriledi

Ekonomik Büyümenin Öncü Göstergesi: İmalat Sanayi

Türkiye’nin önde gelen sanayi kuruluşu İstanbul Sanayi Odası (İSO), imalat sektöründeki faaliyetleri ölçen Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Temmuz 2024 dönemi sonuçlarını açıkladı.

Haziran ayında 47,9 seviyesinde olan PMI, temmuzda üst üste beşinci kez düşüş göstererek 47,2’ye geriledi. Bu sonuç, sektörde faaliyet koşullarında geçen Kasım ayından bu yana görülen en belirgin yavaşlamayı yansıtıyor.

50’nin üzerindeki PMI değerleri sektörde iyileşme, altındaki değerler ise yavaşlama anlamına geliyor.

Siparişlerde ve İstihdamda Keskin Düşüş

Sektörün performansındaki bozulmanın başlıca nedeni, zayıf piyasa koşulları nedeniyle yeni siparişlerde görülen sert düşüş. Kasım 2023’teki seviyeye eşit bir düşüş gözlemlendi ve bu son 20 ayın en keskin düşüşü olarak kayıtlara geçti. Benzer şekilde, yeni ihracat siparişleri de yılın üçüncü çeyreğinde daha belirgin bir yavaşlama yaşadı.

Yeni siparişlerdeki yavaşlama, istihdam seviyelerini de olumsuz etkiledi. Çalışan sayısındaki düşüş, son 21 ayın en yüksek hızında ölçüldü. Personel yetersizlikleri de üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.

Tüm Sektörlerde Yavaşlama

İSO Türkiye Sektörel PMI raporuna göre; takip edilen on sektörün tamamında yeni siparişler yavaşladı. Üretimde ise giyim ve deri ürünleri haricindeki tüm sektörlerde daralma yaşandı. Bu gelişmeler sonucunda istihdam ve satın alma faaliyetleri de yaygın şekilde düşüş kaydetti.

Girdi Maliyetlerinde Artış Hızlandı

İmalatçılar talep koşullarındaki zayıflığa bağlı olarak girdi alımlarını azaltırken, sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri temmuzda daha hızlı arttı ve haziran ayındaki tabloyu tersine çevirdi.

Ham madde ve petrol fiyatlarındaki yükselişin yanı sıra Türk lirasının dolar karşısındaki zayıflığı, girdi maliyetlerinde temmuzda keskin bir artışa neden oldu.

Satış Fiyatlarında Yükseliş

Enflasyon oranları, girdi maliyetlerinde olduğu gibi nihai ürün satış fiyatlarında da haziran ayına kıyasla arttı. Bununla birlikte satış fiyatlarındaki artış nispeten sınırlı kaldı.

Tedarik Zinciri Sorunları Devam Ediyor

Ham madde teminindeki güçlükler ve yüksek nakliye maliyetleri nedeniyle tedarikçilerin teslimat süreleri artmaya devam etti.

Satın Alma Faaliyetlerinde Düşüş

Satın alma faaliyetleri belirgin bir şekilde azaltıldı ve bu azalış Kasım 2022’den bu yana en belirgin seviyede kaydedildi. Ayrıca, girdi ve nihai ürün stok seviyelerinde de düşüş gözlemlendi.

Sektörden Görüş

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şöyle konuştu:

“Talep koşullarının zorlayıcı olmaya devam ettiği temmuz ayı verileri, Türk imalatçıları için herhangi bir rahatlama belirtisi sunmuyor. Aksine, yılın ikinci yarısına girilirken talep, üretim ve istihdamın haziran ayına göre daha yüksek oranda azalması, sektör üzerindeki baskıların arttığını gösteriyor.”

En Sert Gerileme Elektrikli ve Elektronik Ürünlerde

Yeni siparişlerde genel bir yavaşlama yaşanırken, en sert gerileme elektrikli ve elektronik ürünlerde kaydedildi. Bu sektörün yeni siparişleri yaklaşık iki yıllık bir dönemin en sert düşüşünü yaşadı. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise gıda ürünlerinde görüldü.

Türk imalatçıları, yeni ihracat siparişleri alma konusunda nispeten daha iyi performans gösterdi. Makine ve metal ürünleri öncülüğünde, üç sektörün yeni ihracat siparişleri büyüme kaydederken, en sert düşüş giyim ve deri ürünleri ile gıda ürünlerinde gerçekleşti.

Üretim ve İstihdamdaki Daralma

Toplam yeni siparişlerin yavaşlamasıyla birlikte firmalar temmuz ayında genel olarak üretimlerini azalttı. Sadece giyim ve deri ürünlerinde üretim artışı görülürken en belirgin daralma elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe ölçüldü. Benzer şekilde, temmuzda on sektör içerisinden yalnızca biri (gıda ürünleri) istihdamını artırırken çalışan sayısında en hızlı azalış giyim ve deri ürünleri sektöründe gerçekleşti.

Girdilerde Azalma, Maliyetlerde Artış

İmalatçılar talep koşullarındaki zayıflığa bağlı olarak girdi alımlarını da azalttı. Satın alma faaliyetleri tüm sektörlerde düşüş gösterirken, en keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde görüldü.

Sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri temmuzda daha hızlı artarak haziran ayındaki tabloyu tersine çevirdi. En yüksek girdi fiyatları enflasyonu, kara ve deniz taşıtları firmalarında gözlenirken en düşük oranlı artış ana metallerde kaydedildi.

Fiyatlarda Yükseliş

Haziran ayında üç sektörün satış fiyatlarını düşürmesinin ardından, temmuz ayında tüm sektörlerde artış kaydedildi. Girdi maliyetlerindeki görünüme paralel olarak, nihai ürün fiyatlarında da en yüksek enflasyon kara ve deniz taşıtları sektöründe gerçekleşti. Satış fiyatlarındaki en sınırlı artışlar ise gıda ürünleri ve tekstil ürünlerinde ölçüldü.