Mide Kanseri ve Helicobacter Pylori Enfeksiyonu

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre mide kanseri, dünya çapında en sık görülen altıncı kanser türüdür ve kanser kaynaklı ölümlerde dördüncü sırada yer alır.

Hastalığın ortaya çıkışında ana neden olarak Helicobacter pylori (H. pylori) enfeksiyonu tespit edilmiştir. Bakteri başlangıçta zararsız görünse de mide kanseri geliştirme riskini artırır ve erken teşhis ve tedavi için umut vadeder.

Helicobacter Pylori Enfeksiyonu

H. pylori, Gram-negatif, kırbaçlı ve mikroaerofilik bir bakteridir. Epidemiyolojik çalışmalar, enfekte kişilerde mide kanseri gelişme riskinin %2-3 olduğunu göstermektedir.

Mide Kanseri Gelişim Süreci

Mide kanseri, beslenme, egzersiz ve bağışıklık tepkisi gibi faktörlerin yer aldığı çok aşamalı bir süreçtir. Genellikle yüzeyel gastrit ile başlar ve H. pylori enfeksiyonuyla tetiklenebilir. Bu aşamayı atrofik gastrit ve bağırsak metaplazisi gibi evreler takip eder. Bağırsak metaplazisinde, mide iç yüzeyindeki hücreler bağırsak hücrelerine dönüşür. Ardından anormal hücre gelişimi (displazi) ve mide kanseri (adenokarsinom) oluşur.

H. pylori antibiyotiklerle tedavi edilebilir, ancak bağırsak metaplazisi evresinden sonra tedavi etkisiz hale gelir. Bu, atrofik gastrit ile bağırsak metaplazisi arasındaki geçişin mide kanseri gelişiminde kritik bir adım olduğunu gösterir.

H. pylori’nin Hastalık Yapıcı Gücü

H. pylori’nin hastalık yapıcı özelliği, VacA toksini, üreaz enzimi, peptidoglikan hücre duvarı proteinleri gibi faktörlerle ilgilidir. Bakteri hücrelerde stres, sindirim sistemi bozuklukları ve doku hasarlarına yol açar. Hücrelerin bu hasarla mücadelesi, mide kanseri gelişiminde önemli bir rol oynayabilir.

Proteinler Hücrede Strese Neden Oluyor?

Endoplazmik retikulumun aşırı çalışması, yanlış katlanmış veya katlanmamış proteinlerin birikmesine neden olur ve hücrede strese yol açar. Endoplazmik retikulum, bu durumda Katlanmamış Protein Yanıtı (UPR) mekanizmasını devreye sokar. Araştırmalar, ER stresinin H. pylori kaynaklı mide kanseri ile yakından ilişkili olduğunu göstermiştir.

ER stresi, hücrede otofajiye de yol açabilir. H. pylori enfeksiyonunun otofajiyle ilgili genleri metillendirerek susturduğu bulunmuştur. Otofaji, hücre dengesini korumak için kullanılan bir savunma mekanizmasıdır. Ancak baskılanması, kanser hücrelerinde sık görülür.

H. pylori’nin otofajiyi engellemesi, reaktif oksijen türlerinin birikmesine neden olur ve hücrede strese yol açar. Bu durum, hücrelerin kontrolsüz büyüme, çoğalma ve metastaz gibi kanser özelliklerini kazanmasına yol açabilir.

Kronik İnflamasyon ve Kanser

Kronik inflamasyon, birçok kanser türünün yayılmasında rol oynar ve H. pylori kaynaklı mide kanserinde de öne çıkar. H. pylori enfeksiyonu gastrite neden olsa da, sadece küçük bir grup kişide bu durum kansere dönüşür.

Mide mukozasında uzun süreli inflamasyon, azot oksit salınımına yol açar. Bu durum, DNA hasarına ve tümör baskılayıcı genlerin hipermetilasyonuna neden olabilir. Mide kanseri hastalarında metillenmiş tümör baskılayıcı genler tespit edilmiştir.

Sonuç

H. pylori, tedavi edilmediğinde mide kanserine yol açabilir. Bakteri, endoplazmik retikulum stresi, inflamasyon, azot oksit birikimi ve DNA metilasyonu gibi mekanizmalarla mide hücrelerinin değişimine ve kanser gelişimine neden olabilir.

Ancak H. pylori enfeksiyonu olanların sadece küçük bir kısmında mide kanserine ilerleme gözlenir. Gastrit gibi rahatsızlıkların erken teşhisi ve antibiyotik tedavisi ile enfeksiyonlar kontrol altına alınabilir.

Bu mekanizmaların anlaşılması, sağlıklı hücrelere zarar vermeyen yeni kanser tedavilerinin geliştirilmesine de olanak sağlamaktadır. Mide kanserinin yüksek ölüm oranı göz önüne alındığında, bu çalışmalar umut vadeden gelişmeler olarak görülmektedir.