Haziran 2023’te Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 yılı Mayıs ayı merkezi yönetim bütçe verilerini yayımladı. Verilere göre, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) hasılatındaki dikkate değer artış göze çarpıyor.
Geçen yılın ilk beş ayında 251,3 milyar TL olan ÖTV hasılatı, bu yılın aynı döneminde neredeyse iki katına çıkarak 497,1 milyar TL’ye yükseldi. Bu artışın başlıca nedenleri alkollü içecekler, tütün mamulleri ve akaryakıt ürünlerindeki ÖTV kesintilerinin artmasıdır.
Alkollü İçkiler ve Tütün Mamulleri ÖTV’sinde Rekor Artış
Alkollü içecekler ve tütün mamullerinden toplanan ÖTV, geçtiğimiz yılın ilk beş ayında 70,8 milyar TL iken, bu yılın aynı döneminde yaklaşık ikiye katlanarak 141,2 milyar TL’ye ulaştı. Bu artış, özellikle alkollü içecekler ve tütün mamullerinin fiyatlarındaki yükselişlerden kaynaklanmaktadır.
Mayıs 2023’te alkollü içecekler ve tütün mamullerinden toplanan ÖTV, bir önceki yıla göre yüzde 126 artışla 15,4 milyar TL’den 34,8 milyar TL’ye çıktı. Bu artışın büyük bir kısmı alkollü içkilerden kaynaklandı; alkollü içeceklerden toplanan ÖTV, yüzde 139 oranında yükselerek 4,4 milyar TL’den 10,5 milyar TL’ye ulaştı.
Akaryakıt ÖTV’sinde %320’lik Rekor Zam
Akaryakıt ürünlerinden toplanan ÖTV, geçtiğimiz yılın ilk beş ayında 32,3 milyar TL iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 320’lik rekor bir artışla 135,9 milyar TL’ye yükseldi. Bu artış, artan petrol ve doğalgaz fiyatlarının yanı sıra akaryakıt üzerindeki ÖTV kesintilerinin artmasından kaynaklanmaktadır.
16 Temmuz 2023’te Cumhurbaşkanı Kararı ile akaryakıtta maktu ÖTV tutarları 5’er TL artırıldı ve bu tutarların 6 ayda bir ÜFE artışı oranında zamlanması kararı alındı. Bu sene de 3 Temmuz’da akaryakıtta maktu ÖTV’lere en az yüzde 20 zam gelecek, bu da litrede benzin ve motorinde yaklaşık 2,5 TL’lik bir artışa yol açacak.
Toplam Vergi Geliri İkiye Katlandı
Merkezi yönetim vergi geliri, geçen yılın ilk beş ayında 1 trilyon 371 milyar TL iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 99 artışla 2 trilyon 730 milyar TL’ye yükseldi. Bu artışın büyük bir kısmı ÖTV kesintilerindeki artışlardan kaynaklanmaktadır.
Merkezi Yönetim Harcamaları ve Bütçe Açığı da Arttı
Merkezi yönetim harcamaları da yüzde 97,6 artışla 3 trilyon 237 milyar TL’ye ulaştı. Bu artışın önemli bir kısmı artan personel giderleri ve sosyal yardımlardan kaynaklanmaktadır.
Faiz harcamaları da yıllık yüzde 99,8 artışla 475,2 milyar TL’ye yükseldi. Bu artışın nedeni, artan borç maliyetleri ve yüksek enflasyondur.
Ocak-mayıs döneminde bütçe açığı da yüzde 79 oranında artışla 471,9 milyar TL’ye ulaştı. Bu artış, artan harcamalar ve sınırlı gelir artışından kaynaklanmaktadır.