Ay'ın toprağı Dünya'ya indi

Çin’in Ay’ın Gizemlerini Ortaya Çıkaran Başarılı Ay Görevi

Çin, Ay’ın uzak tarafından örnekler toplayan ilk ülke olarak uzay araştırmalarında çığır açan bir başarıya imza attı. Bu değerli kum ve toprak örnekleri taşıyan mürettebatsız kapsül, ulusal bayrak günü olan salı günü İç Moğolistan’ın Siziwang Banner kırsalındaki iniş bölgesine paraşütle ulaştı.

Ay Tanrıçası Görevin Başında

Ay’dan getirilen örnekler, uzay ajansları ve özel şirketlerin Ay’a göndermeyi düşündüğü ya da üsler inşa etmeyi hedefledikleri için büyük bir ilgi uyandırıyor. Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA) için ise Chang’e-6 adlı Ay tanrıçasından esinlenerek isimlendirilen bu görev, oldukça başarılı bir şekilde tamamlandı.

Chang’e-6, 3 Mayıs 2024 tarihinde Güney Çin’deki Hainan eyaletinden fırlatıldı. İniş aracı, 2 Haziran’da Ay’ın daha önce keşfedilmemiş karanlık yüzüne, Güney Kutbu-Aitken (SPA) havzasına indi. Ay, Dünya etrafında dönerken yalnızca bir yüzünü gösterdiğinden, karanlık yüzün keşfi önemli bir bilimsel değere sahip.

İniş aracının robotik kolu ve matkabı, SPA havzasından iki gün boyunca kaya ve toprak örnekleri topladı. Yükseliş modülü daha sonra Ay’ın yüzeyinden havalanarak yörünge aracına bağlandı ve eve dönüş yolculuğuna başladı.

Gerçek Bir Teknolojik Başarı

Leicester Üniversitesi Astrofizik ve Uzay Bilimi Profesörü Martin Barstow, “Bu, Çin’in büyük bir başarısı. Ay’dan herhangi bir örnek toplamak zordur, ancak iletişimin özellikle zor olduğu karanlık taraftan bu örnekleri toplamak daha önce başka hiçbir kurum tarafından yapılmamıştı. Gerçek bir teknolojik başarı.” ifadelerini kullandı.

Karanlık Yüzde Bir İlk

ABD, Çin ve Sovyetler Birliği, Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünden örnekler toplamış olsa da Çin, uzak taraftan malzeme getiren ilk ülke oldu. Amaç, 2 kg’a kadar Ay kayaları ve toprak toplamaktı.

Çin, daha önce Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünden getirdiği örnekleri incelemek için uluslararası bilim insanlarıyla iş birliği yaptı, ancak uzak taraftan gelen yeni malzemeye benzer bir erişimin verilip verilmeyeceği henüz belli değil.

Ay, Dünya’ya Işık Tutacak

Son örnekler, Ay ve Dünya’nın erken tarihindeki gizemlere ışık tutabilir. Londra Üniversitesi Birkbeck’te gezegen bilimi profesörü Ian Crawford, örneklerin analizi ve tarihlenmesinin Ay biliminin “temel amaçlarından biri” olduğunu çünkü bunun ay kraterlerinin oluşma zamanını belirleyeceğini söyledi.

Crawford, ayrıca, büyük asteroitlerin erken çağlarda aya çarpma hızının anlaşılmasının, Dünya’nın çarpma geçmişine ışık tutacağını ekledi. Gezegenimize de aynı tür asteroitlerin çarptığı görüşünde olan Crawford, Chang’e-6’nın Ay’ın karanlık yüzünün mantosunu açığa çıkaracak kadar derin örnekler almış olması durumunda, çok sayıda analize konu olacağını ve teorilere de yanıt vereceğini belirtti.

Ay’ın karanlık yüzü, Dünya’dan görünen yüzüne göre daha az lav ovası ve daha kalın bir kabuğa sahip. Dünya tarafından korunmadığı için şiddetli darbelere maruz kalmış ve bu nedenle de daha fazla kratere sahip.

Uzun Süreli Planlama

Çin bu misyona on yıldan uzun bir süredir hazırlanıyor. Çalışmalar, Rus Uzay Ajansı Roscosmos ile birlikte Çin’in yöneteceği Uluslararası Ay Araştırma Üssü’nü açmak için birer adım.

Dr. Simeon Barber, “Yeni bir keşif dönemine giriyoruz. Karanlık taraftan alınan numunelerin analiz sonuçları, o bölgedeki jeolojik geçmişi ve dünyaya bakan taraftan neden farklı olduğunu anlamamıza yardımcı olacak. Bu başarı bir dönüm noktası. Dünyanın dört bir yanındaki uzman laboratuvarlar, Apollo tarafından getirilen numunelerden ayın sırlarını ortaya çıkarmak için elli yıl harcadılar.” dedi.

Yeni Görevler Yol Aldı

Çin, Ay’daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda da sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda Çang’ı 6’nın ardından, 2026’da Ay’ın güney kutbunda keşif yapmak üzere Çang’ı 7 ve 2027’de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere Çang’ı 8 görevleri planlanıyor.

Çin, 2030’dan itibaren Ay’a insanlı seferler düzenlemeyi, Uluslararası Ay Araştırma Üssü kurarak daha ileri keşif faaliyetlerine zemin hazırlamayı hedefliyor.