Türkiye’deki iktidar, kapsamlı bir vergi reformu paketi üzerinde çalışıyor ve son taslakta sürpriz bir düzenleme yer alıyor. Tasarıya göre, düşük gelir beyan edip lüks bir yaşam sürdüren kişiler Maliye Bakanlığı tarafından çağrılarak izahat vermek zorunda kalacak.
Bu yeni uygulama, Maliye’nin geliştirdiği bir risk analizi sistemine dayanıyor. Sistem, mükelleflerin beyana tabi gelirleri ile harcamaları arasında %20’nin üzerinde uyumsuzluk tespit ettiğinde devreye girecek. Bu durumdaki kişilerden "Özel Gider (Harcama) Bildirimi" istenecek.
Mükellefler, aradaki farkı inandırıcı bir şekilde açıklayamadıkları takdirde, bu farkın vergisiyle karşı karşıya kalacaklar. Ayrıca, lüks harcamalarını açıklayamayanlar hakkında vergi incelemesi başlatılabilecek.
Bu amaçla, mükelleflerin hesap kartları oluşturulacak ve harcama-gelir analizleri bu kartlar üzerinden yapılacak. Bu kartlarda, lüks gayrimenkul alımları, yüksek kira ve aidat ödemeleri, çocuğa yapılan pahalı eğitim harcamaları gibi unsurlar yer alacak.
Bu düzenlemenin amacı, düşük gelir beyan ederek vergiden kaçınan kişileri tespit etmek ve vergi adaletini sağlamak. Taslağın yasalaşması halinde, 1 Ocak 2025’ten itibaren 2024 yılı kazançlarına uygulanacağı öngörülüyor.
Türkiye’nin bu düzenlemesi, ABD, İtalya ve Batı Avustralya gibi ülkelerdeki benzer uygulamaları takip ediyor. Bu ülkelerde de servet, harcama ve gider düzeylerinin gelir düzeyi ile uyumsuz olduğu durumlarda mükellefler izaha davet ediliyor. Uyumsuzluk sonucu oluşan fark vergi konusu olurken, mali suçlarla mücadele birimleri de sürece dahil olabiliyor.
Bu yeni düzenlemeyle birlikte, lüks bir yaşam tarzı süren ve geliriyle bu harcamaları açıklayamayan kişiler için vergi yükü artabilecek. Mükellefler, harcamalarını ve gelirlerini belgeleyebilmeli ve aralarındaki tutarlılığı kanıtlayabilmelidir.
Vergi reformu paketi, vergiden kaçınmayı önleme ve vergi adaletini sağlama hedeflerine sahip. Ancak, uygulamanın adil ve şeffaf bir şekilde yapılması, vergi mükelleflerinin özel hayatına gereksiz müdahalelerin önlenmesi büyük önem taşıyor.